co warto wiedzieć
O szkockiej whisky
single malt
O whisky
Szkocka whisky na równi z rodziną królewską jest prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalnym znakiem brytyjskiego stylu życia. Jest też niewątpliwie najważniejszym wkładem Szkocji dla ludzkości, jako że dla milionów ludzi na całym świecie stała się uznanym i cenionym napojem przynoszącym radość z rozkoszowania się nią.
Wizerunek szkockiej whisky nieodłącznie wiąże się z przemysłem wyrosłym na gruncie wiejskich destylarni pieczołowicie pielęgnowanym zarówno na odległych wzgórzach i dolinach Highlands jak i wyspach nadając temu miano sztuki. Termin ten jest jak najbardziej adekwatny w szczególności gdy mówimy o whisky single malt. Whisky stała się niejako wytworem rewolucji przemysłowej XIX stulecia, kiedy to produkcja na wielką skalę rozbudowanych destylarni i mieszalni, umiejscowionych głównie w miasteczkach i okolicach Lowlands, spowodowały coraz większe zainteresowanie whisky w świecie.
Każdy miłośnik zapewne odnajdzie swój własny smak, w szczególności spośród whisky słodowych.
single malt
Single Malt Scotch to whisky single malt produkowana w Szkocji. Aby być szkocką single malt, whisky musiała zostać wydestylowana w jednej destylarni przy użyciu procesu destylacji typu pot still i wykonana z zacieru słodowanego ziarna. W Szkocji jedynym ziarnem dopuszczonym do produkcji whisky single malt jest jęczmień. Podobnie jak w przypadku każdej szkockiej whisky, szkocka single malt musi być destylowana w Szkocji i dojrzewać w dębowych beczkach w Szkocji przez co najmniej trzy lata i jeden dzień. (Większość single maltów dojrzewa dłużej).
„Słód” oznacza, że whisky jest destylowana z „słodowanego” ziarna. Słodować można kilka rodzajów zbóż (na przykład jęczmień, żyto i pszenica to wszystkie ziarna, które można słodować); jednak w przypadku szkockiej single malt jedynym używanym ziarnem jest jęczmień.
„Single” oznacza, że wszystkie alkohole w butelce pochodzą z jednej destylarni. Butelki zawierające whisky słodową z wielu gorzelni nazywane są „słód mieszany”.
Smak, aromat i finisz różnią się znacznie od jednego single malta do drugiego. Whisky Single Malt Scotch są podzielone na następujące regiony produkujące whisky.
Highland Single Malts
Island Single Malts (A sub-section of the Highland region)
Speyside Single Malts
Islay Single Malts
Lowland Single Malts
Campbeltown Single Malts
aromat i smak
Obecnie na rynku mamy wiele gatunków whisky single malt. Każdy malt smakuje inaczej. Każda beczka single malta smakuje inaczej – nawet jeśli whisky pochodzi z tej samej destylarni i tego samego procesu produkcji. Tę fantastyczną różnorodność smaków zawdzięczamy trzem źródłom: surowiec (woda – słód jęczmienny – drożdże), następnie – proces produkcyjny (sporządzanie zacieru – fermentacja – destylacja), a na samym końcu etap, dzięki któremu surowa whisky otrzymuje-uzyskuje procentowo najwięcej aromatu, smaku i koloru, a jest nim maturacja – czyli leżakowanie w dębowej beczce. Szkoci mówią: „to beczka czyni whisky”. Ze względu na swoją strukturę chemiczną drewno dębowe nadaje się idealnie do leżakowania dojrzewającej whisky – i tylko takiego drewna się używa.
Największym ogólnym czynnikiem wpływającym na aromat i smak whisky jest właśnie proces maturacji, która jest odpowiedzialna za 60-80 procent smaku whisky malt. Świeżo wyprodukowany spirytus rozlewa się do używanych beczek, w których wcześniej leżakowały amerykańskie whiskey – bourbon lub hiszpańskie wino sherry – rzadziej portugalskie wino porto lub inne wina. Rozmiary beczek to: 22 do 700 litrów. Drewno beczki absorbuje osady winne, które później są ługowane przez dojrzewającą whisky i stają się częścią jej aromatu i smaku. Leżakowanie w beczce wzbogaca aromat i smak whisky, a także sprawia, że trunek ten staje się coraz bardziej złożony, delikatny, a jego barwa bardziej intensywna.
Chyba nikt nie zna sekretu whisky, bo mimo znajomości całego procesu wytwarzania jej przez właścicieli destylarni, duży udział w tym cudownym procesie ma także matka natura, a to zjawisko jest niemierzalne, a efekt końcowy jest nie do przewidzenia. Właściciel destylarni powie nam o wszystkich składnikach oraz etapach produkcji whisky – takich jak: woda, gatunek jęczmienia, czas moczenia jęczmienia w wodzie, czas osuszania zacieru, użycie torfu w procesie suszenia jęczmienia, czas fermentacji, kształt i rozmiar alembików, prędkość z jaką przelewano destylat, rozmiar i typ beczek, aż po warunki panujące w magazynie. Oprócz tych wszystkich elementów – uczynionych rękoma ludzkimi, swój znaczący udział w „aromatyzowaniu” whisky ma otoczenie, w którym znajduje się dana destylarnia.
Na przykład: Wyspa Skye słynie z bogatego, zróżnicowanego krajobrazu. Z miękkimi, spokojnymi brzegami i niesamowitym widokiem na góry Cuillin. Znajdująca się na tej wyspie destylarnia TALISKER odzwierciedla całe morze w najlepszym wydaniu. Z dymną słodyczą, nutami morskimi i korzenną nutą sprawia, że poczujesz smak morza. Podobnie będzie w destylarni OLD PULTENEY – jednej z najbardziej wysuniętych na północ w lądowej części Szkocji. Tak więc whisky dojrzewająca w jednym miejscu będzie inna niż ta sama whisky dojrzewająca w innym regionie geograficznym Szkocji.